Verbetering van het tuchtrecht, statuut van advocaat in loondienst en een aangepaste stage
Voor het eerst in decennia wordt de advocatuur gemoderniseerd. Deze wettelijke hervorming moet de aantrekkelijkheid van het beroep in de toekomst garanderen, de kwaliteit van de dienstverlening en meer transparantie waarborgen. De ministerraad keurde het wetsvoorstel van minister van Justitie Van Quickenborne goed. De hoofdlijnen van de hervorming zijn (1) de invoering van het statuut van advocaat in loondienst, (2) een verbeterd en objectiever tuchtrecht en (3) de aanpassing van de stage aan de realiteit van vandaag. De onafhankelijkheid van de advocatuur en de autonomie van het bestuur via balies en verenigingen blijven ongewijzigd.
Hij pleit al jaren voor modernisering van de advocatuur, omdat die aantrekkelijk moet kunnen blijven voor young professionals. De advocatuur verliest immers te veel talent, met name doordat advocaat-stagiaires afhaken tijdens de proeftijd. Een van de redenen hiervoor is de moeilijkheid om beroepsopleiding en de driejarige stage die tegelijkertijd plaatsvindt te combineren. Bovendien is de vergoeding van advocaat-stagiairs inconsistent en varieert deze aanzienlijk van balie tot balie. Als gevolg hiervan haken sommige articling-studenten af voordat ze zelfs maar volwaardige advocaten zijn geworden en worden potentiële articling-studenten ontmoedigd. Daarnaast is er een felle concurrentie met de sectoren notarieel en vennootschapsrecht, waar het, in tegenstelling tot de advocatuur, mogelijk is om als werknemer te werken. Aan Vlaamse kant kan men immers enkel advocaat worden onder het statuut van zelfstandige. De Ordre des Barreaux Francophones & Germanophones verbood het niet.
In de afgelopen jaren zijn er ook verschillende zaken opgedoken waarin sommige advocaten zich niet aan regels, wetten en ethische codes hebben gehouden. Hoewel ze slechts een kleine minderheid vormen, bezoedelen ze de naam van de overgrote meerderheid van advocaten die te goeder trouw handelen. Zowel de Vlaamse OVB als de Orde van Franstalige & Duitstalige Balies pleiten voor een strenger en doortastender tuchtrecht zodat de waardigheid en reputatie van het beroep niet worden aangetast.
Minister Van Quickenborne stelde in nauw overleg met de advocatenverenigingen een wetsvoorstel op om bovenstaande problematiek aan te pakken en de advocatuur te moderniseren. Het wetsontwerp moet de aantrekkelijkheid van het beroep in de toekomst garanderen en de transparantie bij onregelmatigheden vergroten. Zo voorziet het in de invoering van het statuut van advocaat in loondienst, een hervorming van het tuchtrecht en een aanpassing van de stage. De onafhankelijkheid en autonomie van de advocatuur en haar organisaties is altijd gewaarborgd.
Status van werknemer
Naar analogie met de andere juridische beroepen wordt de mogelijkheid gecreëerd om het beroep van advocaat in loondienst uit te oefenen, onder het statuut van advocaat in loondienst. Dit geldt ook voor advocaat-stagiairs. Uiteraard blijft het mogelijk om het beroep als zelfstandige uit te oefenen. De twee statuten zullen naast elkaar bestaan. Uiteraard kan een personeelsjurist alleen in dienst zijn van een advocaat of advocatenkantoor. Door deze verandering verliest de advocatuur minder talent en profiteren advocaten en advocatenkantoren van meer keuzevrijheid en flexibiliteit.
Verbetering van het tuchtrecht
De tuchtprocedure wordt op verzoek van de advocatuur zelf geprofessionaliseerd. Het tuchtonderzoek wordt voortaan uitgevoerd door een onderzoeker die is geselecteerd uit een vooraf opgestelde lijst van onderzoekers. Hierdoor kan het onderzoek op een objectievere en grondiger manier worden uitgevoerd. De stafhouder wijst echter voor elk dossier de onafhankelijke onderzoeker aan. Ook wordt de klager beter betrokken bij het gehele onderzoeksproces. Tot slot zullen er ook disciplinaire boetes worden ingevoerd, naast bestaande sancties zoals schorsing of uitsluiting.
Een aangepaste stage
De beroepsopleiding voor advocaten – niet te verwarren met rechtenstudies – zal vóór de stage worden georganiseerd en niet meer tegelijkertijd. De balies zijn in overleg met universiteiten en gemeenschappen verantwoordelijk voor het onderwijs over dit onderwerp. De beroepsopleiding zal waarschijnlijk 6 maanden duren en de stage wordt ingekort van 3 jaar naar 2,5 jaar. De advocaat-stagiair zal ook zijn stage als advocaat in loondienst kunnen voltooien en zal niet langer het statuut van zelfstandige moeten hebben. Deze keuze is aan de stagiair en zijn stagebegeleider.
Op verzoek van de Ministerraad zal in samenwerking met de Orden onderzoek worden verricht naar de mogelijkheid om de bezoldiging van advocaat-stagiairs gedurende de gehele articlingperiode te verbeteren en coherenter te maken, met bijzondere aandacht voor de bezoldiging van degenen die het derde jaar van de articlingperiode zijn ingegaan.
Wetsvoorstel goedgekeurd
De ministerraad van afgelopen vrijdag keurde het wetsvoorstel van minister Van Quickenborne over de modernisering van de advocatuur goed. De teksten zullen nu worden voorgelegd aan de Raad van State, waarna ze ter bespreking aan het parlement zullen worden voorgelegd. Voor het eerst in decennia wordt de advocatuur hervormd, na tal van pogingen en rapporten met aanbevelingen in het verleden. Pas in 2006 werden enkele aanpassingen gedaan in het tuchtreglement.Vincent Van Quickenborne, minister van Justitie: « De advocatuur moet aantrekkelijk blijven voor jonge advocaten. De advocatuur verliest te veel talent. De afgelopen decennia zijn er tevergeefs pogingen gedaan om de advocatuur te moderniseren. Samen met de balies hebben we concrete oplossingen ontwikkeld om de aantrekkelijkheid van het beroep in de toekomst te verzekeren, de kwaliteit van de dienstverlening te waarborgen en de transparantie te verhogen: werknemersstatuut, een betere tuchtprocedure en een aangepaste stage. »