De nieuwe gevangenis van Dendermonde is vandaag officieel ingehuldigd, in het bijzijn van minister van Justitie Van Quickenborne en staatssecretaris voor de Regie der Gebouwen Mathieu Michel. Het is de eerste gevangenis van Vlaanderen waar gewerkt wordt met detentiebegeleiders, zodat gedetineerden vanaf dag één worden bijgestaan in hun traject richting een succesvolle terugkeer naar de maatschappij. Er zijn ook grote werkateliers en leslokalen voorzien. Het personeel en de 270 gedetineerden uit de oude gevangenis van Dendermonde zullen midden februari verhuizen. Justitie werft intussen volop aan om de extra gecreëerde capaciteit, in totaal zal er plaats zijn voor 444 gedetineerden, zo snel mogelijk te kunnen benutten in de strijd tegen overbevolking.
De nieuwe gevangenis in de Tanneweg, officieel ‘Poort van Dendermonde’, heeft een klassieke stervormige structuur en lijkt sterk op de nieuwe gevangenis van Beveren die reeds in 2014 in gebruik werd genomen. Over de bouw van beide gevangenissen werd reeds in 2008 beslist. Door procedureslagen kon de bouw in Dendermonde echter pas in augustus 2020 starten. Het stervormige ontwerp leunt met andere woorden minder aan bij de huidige visie op detentie, met kleine leefeenheden zoals toegepast in de nieuwe gevangenis van Haren. Toch werd bij de inrichting maximaal rekening gehouden met differentiatiemogelijkheden voor gedetineerden en een zinvolle dagbesteding.
Verschillende aanpak per vleugel
In de oude gevangenis van Dendermonde zitten voornamelijk mensen in voorhechtenis, terwijl in de nieuwe gevangenis ook een grote groep mensen hun straf zal uitzitten. De gevangenisdirectie zal een beleid voeren waarbij per vleugel de inrichting, de voorzieningen en het aanbod maximaal zijn afgestemd op de doelgroep. De aanpak van detentie verschilt namelijk sterk tussen de verschillende doelgroepen van beklaagden, veroordeelden, langgestraften en first offenders.
Net zoals in de gevangenis van Haren wordt de rol van penitentiair bewakingsassistent uitgesplitst in de functies van detentiebegeleider en veiligheidsassistent. Detentiebegeleiders staan de gedetineerden bij met het uitwerken en uitvoeren van hun individueel detentieplan, om hen maximaal voor te bereiden op een succesvolle re-integratie in de maatschappij. Veiligheidsassistenten nemen de bewakingstaken op zich.
De 680 bewakingscamera’s zorgen ervoor dat er minder fysieke bewaking nodig is, waardoor het gevangenispersoneel maximaal kan inzetten op adequate ondersteuning en begeleiding van gedetineerden. Dankzij het digitale systeem met deurbadges krijgen gedetineerden meer vrijheden binnen de muren, maar ook meer verantwoordelijkheden.
Werkateliers en leslokalen
Er zijn twee grote ateliers voorzien waar zo’n 100 gedetineerden kunnen werken voor Cellmade, het tewerkstellingsprogramma van het gevangeniswezen. Door te werken, verdienen gedetineerden geld om onder andere schadevergoedingen aan slachtoffers af te betalen en ander schulden af te lossen. Er zijn ook leslokalen voorzien om er opleidingen en cursussen te houden, alsook sessies om te werken aan onderliggende problematieken zoals een agressie- of drugsprobleem. Werken of opleidingen volgen reikt gedetineerden bovendien een structuur aan, wat nodig is ter voorbereiding op strafeinde.
In tegenstelling tot de oude gevangenis van Dendermonde zullen de meeste gedetineerden in eenpersoonscellen zitten. Dit moet zorgen voor minder fricties. Tevens bevatten de celramen geen tralies, wat een humaner gevoel geeft. De circulatieruimten en patio’s zijn breed, comfortabel en voorzien van veel lichtinval, zodat ze fungeren als een volwaardige belevingsruimte. Kleurgebruik en kunst maken de gevangenis minder kil. Er is ook sterk ingezet op groen voor de binnentuinen en de wandelingen. Minister van Justitie Vincent Van Quickenborne en staatssecretaris voor de Regie der Gebouwen Mathieu Michel woonden de openingsplechtigheid vrijdag bij en kregen een rondleiding van de gevangenisdirectie.
Extra aanwervingen
De volledige verhuis van de 270 gedetineerden van Oud Dendermonde naar Nieuw Dendermonde staat midden februari gepland. Alle personeelsleden verhuizen mee. Vanaf dan zal de verdere ingebruikname gefaseerd gebeuren. Intussen werft Justitie volop aan om de capaciteit van Nieuw Dendermonde verder op te drijven en later op het jaar alle vleugels te openen, gezien er in totaal 444 gedetineerden ondergebracht kunnen worden.
De jobdag in het nieuw gevangenisgebouw, de campagne op de jaarmarkt van Dendermonde en de nauwe samenwerking met de VDAB hebben de afgelopen weken 26 nieuwe personeelsleden opgeleverd. Een 100-tal personen die slaagden voor de testen wachten nog op een medische controle of de datum van indiensttreding. We rekenen erop dat daarvan minstens 80 personen de komende weken in dienst zullen treden. Kandidaten (veiligheidsassistenten, detentiebegeleiders, zorgkundigen, administratieve functies, …) kunnen solliciteren via deze link.
De nieuwe gevangenis zal op termijn de oude gevangenis van Dendermonde vervangen. In de strijd tegen overbevolking in de gevangenissen is evenwel besloten om de oude gevangenis vijf jaar langer open te houden voor een honderdtal gedetineerden. Voor deze opnieuw in gebruik wordt genomen, zullen er eerst renovatiewerken gebeuren.
Vincent Van Quickenborne, minister van Justitie: “De opening van de nieuwe gevangenis betekent voor het personeel en de gedetineerden eindelijk een moderne en deftige infrastructuur om in te werken en in te leven. Dendermonde wordt de eerste gevangenis in Vlaanderen waar er detentiebegeleiders aan de slag gaan, zodat gedetineerden vanaf dag één worden bijgestaan in hun traject richting een succesvolle terugkeer naar de maatschappij. In februari starten we met het overbrengen van de gedetineerden. Door de krapte op de arbeidsmarkt was het niet evident om voldoende personeel te vinden om de nieuwe gevangenis te kunnen openen. Maar dankzij de versnelde aanwervingsprocedure hebben we onder meer op de jobdag 26 mensen kunnen aanwerven. We verwachten de komende weken bovendien nog een 80-tal indiensttredingen. De oude gevangenis gaan we renoveren en tijdelijk langer open houden als maatregel tegen overbevolking in de gevangenissen. Ook daarvoor zoeken we nog extra personeel. Wie aan de slag wil in een gevangenis, kan terecht op www.werkenbijjustitie.be.”Caroline Criel, gevangenisdirecteur Dendermonde: “Naast de gevangenis van Haren zullen ook in Dendermonde voor het eerst detentiebegeleiders en veiligheidsassistenten werken. Zij zullen zich kunnen specialiseren in het professioneel handelen en de specifieke opdrachten van deze nieuwe profielen. De aanwezige technologie zoals bijvoorbeeld de meer dan 680 camera’s die de statische bewakingsopdracht deels ondervangen, het virtueel bezoek of het sanitair op cel die het aantal bewegingen zullen doen verminderen, zullen hen bovendien tijd en ruimte geven om in te zetten op het interpersoonlijk contact en empathisch handhaven. Samen zullen zij de nieuwe detentiecultuur dragen en bevorderen. Al deze elementen zullen het detentieverloop, de voorbereiding op de reclassering en een geslaagde re-integratie bevorderen. “