Gedetineerden die banden hebben met de georganiseerde misdaad en die van binnen de gevangenis een ernstig gevaar blijven vormen voor maatschappelijke veiligheid, kunnen voortaan onderworpen worden aan een bijzonder veiligheidsregime. Het wetsontwerp dat dit mogelijk maakt, werd afgelopen woensdag goedgekeurd door het federaal parlement. Minister Van Tigchelt wil via dit veiligheidsregime voorkomen dat de kopstukken van de georganiseerd misdaad hun criminele activiteiten verderzetten vanuit de gevangenis.
In de gevangenissen bestaat vandaag reeds een verhoogd veiligheidsregime dat slechts in bepaalde gevallen wordt toegepast: ten aanzien van personen die een ernstig gevaar vormen voor hun medegedetineerden en het gevangenispersoneel of ten aanzien van leden van terroristische netwerken, om te voorkomen dat ze radicaal gedachtegoed verspreiden binnen de gevangenismuren. Dit regime is uitzonderlijk maar wel van vitaal belang voor de veiligheid van het gevangenispersoneel, de gedetineerden en de samenleving.
Het reeds bestaande veiligheidsregime voorziet dat, wanneer een gedetineerde een veiligheidsrisico vormt, hij door de gevangenisdirecteur onder een veiligheidsregime wordt geplaatst. Dit houdt in dat er bijvoorbeeld geen deelname aan groepsactiviteiten is, de briefwisseling systematisch wordt gecontroleerd en het bezoek of het gebruik van de telefoon wordt beperkt. Als dit regime na een maand nog moet aangehouden worden, is het de directeur-generaal van het gevangeniswezen die hierover beslist.
Bijzonder veiligheidsregime voor maffiabazen
Nu er steeds meer kopstukken van de georganiseerde misdaad en grootschalige drugshandel worden veroordeeld en uitgeleverd, breidt minister Van Tigchelt dit regime uit. Bij sommigen bestaat immers een ernstig risico dat zij hun hun netwerken blijven aansturen en hun criminele activiteiten blijven voortzetten binnen de gevangenismuren. Dat is al gebleken uit onder meer de onderschepte Sky ECC-berichten. Minister Van Tigchelt werkte daarom een wettelijk kader uit dat voorziet in een bijzonder veiligheidsregime. Gedetineerden die op basis van hun banden met de georganiseerde misdaad een ernstig en voortdurend gevaar vormen voor de veiligheid buiten de gevangenis, komen hiervoor in aanmerking.
Geïnspireerd door Nederlandse en Italiaanse aanpak
Minister Van Tigchelt liet zich onder meer inspireren door de Nederlandse en Italiaanse aanpak. Hij bracht begin dit jaar een bezoek aan de Penitentiaire Inrichting (PI) van Vught in Nederland, die erom bekend staat de meest beveiligde gevangenis van Nederland te zijn. Toen minister Van Tigchelt nog adjunct-kabinetschef was van voormalig minister van Justitie Van Quickenborne, ging hij mee naar Italië om het zogenoemd Regime 41bis te bekijken, die de Italianen toepassen ten aanzien van maffiosi.
Isolatie, controle en minder privacy
Concreet zullen gedetineerde met een aangetoonde belangrijke rol in criminele organisaties of drugsbendes onder dit veiligheidsregime kunnen worden geplaatst. Het is de directeur-generaal van het gevangeniswezen die de beslissing formeel neemt. Het beleid ten aanzien van dit soort gedetineerden is gestoeld op meer isolatie, meer controle en minder privacy, zonder evenwel in extremen te vervallen. Het doel is niet om de gedetineerde bijkomend te straffen, maar wel voorkomen dat het veiligheidsrisico voor de bevolking aanhoudt.
De gebruikelijke maatregelen van bij een klassiek veiligheidsregime zijn van toepassing en kunnen uitgebreid worden met andere beperkingen zoals onder meer permanente cameraobservatie en de uitsluiting van het recht op bezoek door sommigen of door iedereen. De gedetineerden die in aanmerking komen, moeten verdacht zijn van of veroordeeld voor leiderschap van een criminele organisatie of een bende die zich inlaat met drugshandel. Dit regime zou onder andere kunnen worden toegepast in de gevangenis van Haren, die hier structureel op voorzien is.
De nieuwe wet werd op woensdag 8 mei goedgekeurd door het federaal parlement als onderdeel van de wet Digitalisering & Diversen II. Minister van Justitie Paul Van Tigchelt: “Nu er steeds meer kopstukken van de georganiseerde misdaad en grootschalige drugshandel worden veroordeeld en uitgeleverd, hebben we nood aan een bijzonder veiligheidsregime. We zijn niet naïef en weten dat ze hun criminele activiteiten proberen verder te zetten vanuit de gevangenis. Zo’n veiligheidsregime bestaat ook in Nederland en Italië. Concreet komt dit neer op meer controle, meer isolatie en minder privacy voor de absolute kopstukken. Zo willen we hun banden met de onderwereld buiten de gevangenis permanent doorsnijden en hun ontwrichtende impact op de samenleving stoppen.”