Vraag en antwoord over Justitie

De gerechtelijke achterstand in België is een frustrerend probleem. Met tal van oorzaken. Er is decennialang te weinig geld geïnvesteerd in Justitie. Het resultaat was een ouderwetse Justitie, met weinig digitale middelen en een gebrek aan personeel.  

De voorbije jaren is de inhaalbeweging ingezet. De minister maakte van een snellere Justitie een topprioriteit. Heel wat processen werden of worden gedigitaliseerd, zodat mensen bij Justitie efficiënter kunnen werken en procedures sneller kunnen worden gestart en afgehandeld. Er wordt ook veel extra personeel aangeworven. Een jarenlang opgebouwde achterstand los je natuurlijk niet op één, twee, drie op, maar er wordt vooruitgang geboekt. 

<<

In de geschiedenis was het meestal zo dat de overheid mensen ongelijk behandelde. Sommige mensen hadden meer rechten dan andere. Mensen met minder rechten kregen vaak te maken met oneerlijke straffen en onmenselijke behandeling. Dit was niet rechtvaardig. 

In hedendaagse democratische landen hebben we daarom een aantal principes afgesproken. Bij ons is iedereen gelijk voor de wet en gelden er fundamentele grondrechten, de mensenrechten, die elke mens in ons land beschermen. Bijvoorbeeld het recht op een eerlijk proces of het recht om nooit gefolterd of onmenselijk behandeld te worden.  

Criminelen verdienen een straf, maar ook zij blijven mensen die deze rechten hebben. Daarom kan ook een zware crimineel bijvoorbeeld niet onmenselijk behandeld worden in de gevangenis. Dat is trouwens in het belang van iedereen, want we weten dat een wreed gevangenisregime de kans verhoogt dat mensen de gevangenis alsnog grotere criminelen verlaten. Door gedetineerden menselijk te behandelen, krijgen we hen vaker op het rechte pad en zo wordt onze samenleving dus veiliger. 

Maar zelfs bij criminelen die nooit meer zullen vrijkomen, moeten we de mensenrechten blijven respecteren. Terroristen zijn erop uit om onze samenleving omver te werpen en een dictatoriaal model in de plaats te stellen. Het laatste wat we moeten doen, is uit wraak zelf onze eigen fundamentele principes aan de kant schuiven. Dan vallen we de fundamenten van onze eigen samenleving aan en doen we dus net datgene wat zij met hun criminele daden wilden bereiken.

<<

Van je vrijheid beroofd worden is één van de ergste dingen die een mens kan overkomen. Dát is de straf: niet meer vrij zijn. Dat is geen lachertje. Mensen in de gevangenis hebben weinig bewegingsvrijheid of contact met familieleden en vrienden. Ze kunnen niet meer doen waar ze zin in hebben. Doorgaans met andere mensen die je niet kent in een kleine cel leven en slapen is bovendien niet meteen een geweldige ‘hotelervaring’.  

Door criminelen op te sluiten in de gevangenis, voorkomen we dat ze nog andere criminele feiten kunnen plegen, waardoor we de samenleving buiten de gevangenis beschermen. Het is niet de bedoeling van ons strafrechtelijk systeem om daders daarbovenop nog extra te straffen met onmenselijke behandeling in de gevangenis. Dat zou de mensenrechten schenden en zorgt bovendien net voor meer criminaliteit, want we zien heel duidelijk in wetenschappelijk onderzoek en de praktijk dat onmenselijke detentie de kans op herval na de vrijlating verhoogt.  

We zetten daarom net in op meer zinvolle detentie, met mogelijkheden voor werk, opleiding en behandeling van bv. verslaving en agressieproblemen. Want criminelen verdienen dan wel een straf, we moeten er ook voor zorgen dat ze de gevangenis als beter mens verlaten. Op die manier maken we onze samenleving veiliger.

<<