Het Prijzenobservatorium publiceert vandaag een studie over de notariële sector in België. Daarbij komt men tot de conclusie dat de tarieven van notarissen, vastgelegd in 1950 en voor het laatst gewijzigd in 1980, geen rekening houden met de maatschappelijke evolutie van deze activiteit en dat ze niet langer in overeenstemming zijn met de onderliggende kosten. Vice-eersteminister en minister van Justitie Vincent Van Quickenborne wil daarom de achterhaalde prijsreglementering in overleg met de sector herzien. Onder meer de kosten die gepaard gaan met de aankoop van een woning moeten daarbij goedkoper worden in lijn met de buurlanden.
Verouderde wetgeving
Notarissen zijn zowel openbare functionarissen als dienstverleners in het kader van een vrij beroep. Zij hanteren voor de meeste diensten honoraria die wettelijk zijn vastgelegd in het KB van 16 december 1950. De laatste, beperkte aanpassing hieraan gebeurde in 1980. Het heeft ertoe geleid dat deze regeling intussen erg achterhaald is. Zo bestaan er al heel wat van de in het KB vermelde akten niet meer (akte van eerbied, toestemming tot het huwelijk, machtiging van de vrouw door de man, …). Andere nieuwe types van akten zijn niet opgenomen in de regeling onder meer op het vlak van vennootschapsrecht (bv. fusies, splitsingen, …), familierecht (bv. verwerping van nalatenschap, erfovereenkomsten, …) maar ook inzake vastgoed (bv. verkavelingsakten, …).
Daarnaast stelt het Prijzenobservatorium vast dat de verouderde tarievenregeling geen rekening houdt met de maatschappelijke evolutie van de notariële activiteit. Dat informatisering en administratieve vereenvoudiging de notarissen in staat stelden om hun productiviteit te verhogen. Daartegenover staat dat de taken van de notaris op andere vlakken complexer geworden zijn door toegenomen wetgeving en bijkomende verplichtingen.
Evolutie van de tarieven
In de studie worden ook de tarieven onder de loep genomen. Zo blijkt dat de honoraria in het kader van akten voor de verkoop van onroerende goederen in de periode 2000-2019 aanzienlijk gestegen zijn. Dit is natuurlijk ook het gevolg van de sterke stijging van de vastgoedprijzen. Bovendien zijn het aantal transacties (+45,7%) sneller gestegen dan het aantal notarissen (+31,1%). Dit heeft geleid tot een toename van het aantal verkoopakten per notaris van 65,9%.
Een vergelijking met het buitenland leert dat voor de aankoop van een huis met een gemiddelde prijs de notariskosten in ons land (2,20%) hoog liggen in vergelijking met een aantal andere Europese landen met een notarieel systeem (1,63% voor Frankrijk, 0,27% voor Spanje, 0,96% voor Duitsland, 2,55% voor Italië).
Vernieuwing van de regelgeving
Vice-eersteminister en minister van Justitie Vincent Van Quickenborne wil, in overleg met de sector, deze wetgeving moderniseren. Daarbij moet rekening gehouden worden met het gewijzigd takenpakket van de notaris en de huidige maatschappelijke context. De bedoeling is om de tarieven te evalueren, een vergelijking te maken met de buurlanden, zowel inhoudelijk als financieel, en zo tot een aangepaste tarifering te komen. De aanpassing van de tarieven kwam reeds aan bod in de gesprekken tussen de minister van Justitie en het notariaat. De minister heeft nu een formeel overleg gestart met het notariaat.
Verlaging kosten bij aankoop woning
Eén van de doelstellingen daarbij is om de kosten verbonden aan het verwerven van een woning of een hypothecaire lening goedkoper te maken, in lijn met de buurlanden. Zo moeten bepaalde kosten zoals de administratieve kosten bij aankooptransacties van een woning substantieel goedkoper worden.
Op vandaag bedragen deze administratieve kosten voor de aankoop van een woning gemiddeld tussen de 800 tot 1.100 euro per akte. Bij het verwerven van een woning worden doorgaans twee notariële akten opgesteld, één voor de aankoop en één voor de hypothecaire lening, waardoor de administratieve kosten al vlug oplopen tot zo een 2.000 euro.
De minister van Justitie wil de aankoop van de eerste woning goedkoper maken en vraagt een vast tarief voor de administratieve kosten bij verkooptransacties. “Notarissen vervullen een belangrijke rol in onze samenleving. Maar de notaristarieven zijn echt verouderd. In overleg met de sector wil ik deze moderniseren. Conform het regeerakkoord moeten de kosten verbonden aan de aankoop van een woning goedkoper worden, in lijn met de buurlanden. Een eerste stap is daarbij dat we de administratieve kosten forfaitair maken en op zijn minst 10% goedkoper dan de huidige tarieven.”
Naast de administratieve kosten zal er overlegd worden met het notariaat over de actualisering van de tarieven, de honoraria, de sociale tarieven en andere kosten.