Minister van Justitie Vincent Van Quickenborne bracht dinsdag in Rome een werkbezoek om te onderzoeken hoe ons land de opsluiting van kopstukken verantwoordelijk voor het narcoterrorisme moet organiseren. Italië heeft immers veel ervaring in het bestrijden van de georganiseerde misdaad. De minister bezocht onder andere een gevangenis met een speciale vleugel waar maffiabazen volgens een streng regime opgesloten worden. Daarna zat hij samen met de Italiaanse minister van Justitie en de anti-maffiaprocureur.
De strijd tegen de georganiseerde misdaad stopt niet bij het vervolgen van criminelen, het in beslag nemen van hun criminele vermogen en het uitspreken en uitvoeren van gevangenisstraffen. Ook in de gevangenis moeten we voorkomen dat deze kopstukken hun criminele netwerken blijven aansturen om hun handel voort te zetten en hiervoor zelfs nieuwe personen te ronselen binnen de gevangenis. Het is dus belangrijk om te voorzien in een streng beveiligde omgeving.
Minister van Justitie Van Quickenborne en een delegatie van het Belgische gevangeniswezen zaten in Rome onder andere samen met de Italiaanse minister van Justitie Carlo Nordio, de nationale anti-maffiaprocureur Giovanni Melillo, het hoofd van het Italiaanse gevangeniswezen Giovanni Russo en de directeur van de Speciale Interventie Eenheid van het Italiaanse gevangeniswezen, kolonel Augusto Zaccariello. Zij hebben heel wat ervaring en expertise inzake strafuitvoering bij maffiabazen. Italië is een land waarin men geslaagd is om de historische almacht van de maffia terug te dringen.
Decennialange strijd tegen de maffia
Historisch had de maffia een stevige greep op de samenleving. Voornamelijk de zuidelijke regio’s zoals Sicilië, Calabrië en de streek rond Napels bleven hier vele decennia onder gebukt. Daar kwam sinds de jaren ’80 verandering in. Rechters Giovanni Falcone en Paolo Borsellino waren het boegbeeld van de strijd tegen de Italiaanse maffia en kregen meer dan 300 maffiosi achter de tralies, goed voor 2.665 jaar gevangenisstraf. Ze bekochten dit in 1992 echter met hun leven en werden in koelen bloede vermoord. Hun dood en de golf van de verontwaardiging die erop volgde, zorgde ervoor dat de Italiaanse justitie en de samenleving meer dan ooit ten strijde trok tegen de maffia.
Het was duidelijk dat het opsluiten van de misdaadkopstukken in een gewone gevangenis niet volstond om de maffiosi te stoppen. Om de macht van de misdaadkopstukken volledig te breken, was het belangrijk dat ze tijdens hun opsluiting afgesneden werden van hun netwerk. Minder dan een maand na de aanslag op Giovanni Falcone werd daartoe een nieuw gevangenisregime geïntroduceerd, het zogenaamde artikel 41-bis. Hierbij worden maffiabazen strikt geïsoleerd en streng bewaakt, om elk mogelijk contact met hun criminele organisatie uit te sluiten.
Taskforce gaat aan de slag
Minister Van Quickenborne bezocht een gespecialiseerde gevangenisvleugel waar kopstukken van misdaadbendes zijn opgesloten onder een dergelijk regime. Daarbij werd ingegaan op de details van de maatregelen bij dit regime. Zo staan de gedetineerden constant onder camerabewaking en worden de gesprekken met de familie geregistreerd. Er is een ruimte voorzien waar videoconferenties worden gehouden zodat er geen gevaarlijk transport van maffiabazen naar de rechtbank plaats moet vinden.
Minister Van Quickenborne laat nu onderzoeken welke aspecten hiervan toepasbaar zijn in de Belgische context. Morgen gaat daarom een taskforce van start, samengesteld uit specialisten van de Veiligheid van de Staat, het federaal parket, de federale politie, het gevangeniswezen en het kabinet Justitie. Zij gaan niet enkel de technische en procedurele kant onderzoeken, maar ook nagaan hoe het delen van informatie, de opvolging van gedetineerden, de bescherming van het gevangenispersoneel en hun opleiding er zouden moeten uitzien. De taskforce zal ook rekening houden met de ervaringen die opgedaan zijn in de strijd tegen terrorisme, in het bijzonder de zogenaamde deradexvleugels in de gevangenissen van Hasselt en Ittre.
Anti-maffiaprocureur Melillo loofde ons land voor de samenwerking in de strijd tegen de internationale drugsmaffia. De tentakels van de Italiaanse maffia reiken immers tot in ons land.
Vincent Van Quickenborne, minister van Justitie: “We weten dat de strijd tegen de georganiseerde misdaad in ons land een lange en harde strijd is. Het gaat niet enkel om straffen, maar er ook voor zorgen dat maffiabazen na hun veroordeling afgesneden worden van hun netwerk. De Italianen hebben dit met succes gedaan en ze zijn erin geslaagd de ruggengraat van de maffia te breken. Ook wij beginnen niet van nul. In onze strijd tegen terrorisme isoleerden we eerder al de ideologische hardliners. Een taskforce onderzoekt nu welke elementen uit de aanpak van de Italianen we kunnen toepassen in ons land.”