Zo’n 300 à 400 extra niet-begeleide minderjarige vreemdelingen zullen een voogd toegewezen krijgen dankzij de aanwerving van 15 nieuwe werknemervoogden, waarvan 10 door verschillende Vlaamse CAW’s. De minister van Justitie sloot hiervoor een protocolakkoord met de CAW’s. Werknemervoogden nemen een groot aantal voogdijen tegelijkertijd op waardoor de wachtlijst van niet-begeleide minderjarige vreemdelingen aanzienlijk zou moeten verminderen. Extra troef is de expertise van de CAW’s in het begeleiden van kwetsbare jongeren.
Minderjarigen die zonder ouders of wettelijke vertegenwoordigers aankomen in België zijn, gezien hun leeftijd en het feit dat ze zich zonder begeleiding in een onbekende omgeving bevinden, erg kwetsbaar. Bovendien hebben ze in hun thuisland of onderweg mogelijk veel meegemaakt. Sommigen zijn blootgesteld aan mensenhandel, mensensmokkel en of vormen van seksuele en economische uitbuiting. Niet-begeleide minderjarige vluchtelingen hebben recht op een voogd om hen te vertegenwoordigen, hun welzijn te waarborgen en te waken over hun belangen. Die voogden zijn verbonden aan de dienst Voogdij van de FOD Justitie. We onderscheiden de vrijwillige voogden, zelfstandige voogden in hoofd- of bijberoep en werknemervoogden met een arbeidsovereenkomst bij organisaties zoals sociale diensten of NGO’s.
Door de oorlog in Oekraïne, de burgeroorlog in Syrië en de situatie in Afghanistan kende België de voorbije jaren een sterk verhoogde instroom van minderjarigen die zonder ouders aankomen. Ook het conflict in Gaza brengt mogelijk een nieuwe stroom van vluchtelingen op gang. Het hoeft geen betoog dat deze omstandigheden extra druk zetten op de opvang en het aanbod van beschikbare voogden.
Er zijn heel wat inspanningen geleverd om het aantal voogden op te drijven. Zo zijn er de voorbije 3 jaar 152 voogden bijgekomen. Op dit moment zijn er 660 voogden actief die samen 3.776 voogdijen op zich nemen. Beide cijfers zijn een record. De wachtlijst bedroeg begin 2023 1.840 jongeren en is intussen afgenomen tot 1.200 jongeren. Een vijftigtal kandidaat-voogden zijn nu nog in opleiding, waardoor in deze legislatuur ongeveer 200 extra voogden actief zullen zijn. De minister van Justitie en de dienst Voogdij namen nog verdere maatregelen om de wachtlijst structureel weg te werken.
Voogden voor 300 à 400 niet-begeleide minderjarigen
De dienst Voogdij en de minister van Justitie hebben protocolakkoorden afgesloten met CAW Antwerpen, CAW Zuid-West-Vlaanderen, CAW Halle-Vilvoorde en CAW Limburg voor de tewerkstelling van 10 werknemervoogden. De CAW’s zijn nu volop aan het aanwerven. Verder gaan er ook 5 extra werknemer-voogden aan de slag bij de verenigingen met wie de dienst Voogdij al langer een protocolakkoord heeft, namelijk bij Brabantia – Antenne Caritas International, Rode Kruis-Vlaanderen, Sociale Dienst Solidariteit (SESO) on Solidarité Etudiants du Monde (SETM). In totaal zullen er dus 15 fulltime extra werknemer-voogden aan de slag gaan. Hiervan zijn er reeds 8 gestart en zij nemen de eerste voogdijen op. De aanwerving van deze nieuwe werknemer-voogden is mogelijk doordat de regering zorgde voor een beter en correcter financieringsmechanisme voor de verenigingen.
De werknemer-voogden kunnen een groot aantal niet-begeleide minderjarigen tegelijkertijd opvolgen waardoor meer jongeren sneller kunnen rekenen op een voogd. Naar schatting zullen dankzij deze versterking 300 à 400 niet-begeleide minderjarigen een voogd toegewezen krijgen. Bovendien wordt het dankzij de expertise van de CAW’s met kwetsbare doelgroepen mogelijk om meer gespecialiseerde voogden aan te stellen voor minderjarigen met bijzondere profielen zoals voor jongeren met ernstige medische of psychologische problemen, zwangere meisjes, minderjarigen bij wie er een indicatie is dat zij slachtoffer zijn van misbruik, geweld of uitbuiting. Vanuit hun unieke rol en ervaring zijn zij uitgelezen partners voor de FOD Justitie om de voogdij verder uit te bouwen en te professionaliseren.
De FOD Justitie en de dienst Voogdij blijven verder zoeken naar geschikte kandidaten. Intussen wordt gewerkt aan betere voorwaarden voor voogden. De ministerraad keurde reeds goed dat de fiscale vrijstelling voor vrijwillige voogden wordt opgetrokken van 5 naar 8 voogdijen per jaar. Ten slotte groeide ook de dienst Voogdij sinds 2022 van 30 naar 42 medewerkers en lopen de aanwervingen verder voor nog 8 extra medewerkers. Zo kan betere ondersteuning worden geboden aan de voogden.
Geïnteresseerden kunnen zich intussen nog steeds kandidaat stellen om aan de slag te gaan als vrijwillige voogd. Voor meer informatie, klik op deze link.
Paul Van Tigchelt, minister van Justitie: “Ons land kent een hoge instroom aan niet-begeleide minderjarige vreemdelingen. De oorlog in Oekraïne heeft de cijfers voor 2022 naar een absoluut record gestuwd. Het conflict in het Midden-Oosten kan de komende tijd bovendien voor een nieuwe golf zorgen. Bij het begin van de legislatuur werden we echter geconfronteerd met groot tekort aan voogden en lange wachtlijsten. We namen verschillende maatregelen en wierven intussen 152 extra voogden aan, het merendeel vrijwillige voogden. Binnenkort gaan nog eens 50 extra voogden aan de slag. Hierdoor zijn de wachtlijsten al aanzienlijk afgenomen, maar we zijn er nog niet. Dankzij het nieuw samenwerkingsprotocol met de CAW’s en de bestaande samenwerkingsprotocollen met Brabantia, Rode Kruis Vlaanderen, Seso en SETM kunnen we binnenkort nog honderden extra niet-begeleide minderjarigen van een voogd voorzien. Werknemer-voogden kunnen immers heel wat voogdijen op zich nemen gezien dit hun fulltime job is. Ik wil de CAW’s en de andere middenveldorganisaties uitdrukkelijk bedanken om hun maatschappelijke verantwoordelijkheid op te nemen.”
Bart Claes, directeur CAW Groep: “De Centra Algemeen Welzijnswerk CAW zijn in Vlaanderen en Brussel vooral gekend om hun psychosociale hulpverlening aan mensen in een kwetsbaar moment. Migratie en precair verblijf is een complex gebeuren dat op verschillende manieren een invloed heeft op het welzijn van vluchtelingen. CAW heeft de ambitie om de veerkracht van vluchtelingen te versterken om hun leven op te nemen. Deze nieuwe opdracht van voogdij voor minderjarigen die zonder ouders aankomen in ons land, past daarin. Bovendien hebben we met JAC expertise en een specifiek aanbod voor jongeren die we meenemen in deze opdracht.”