Deze regering wil de verkeersveiligheid in ons land verhogen. Dat is nodig, want de dodentol op onze wegen is nog steeds schrikwekkend hoog, zeker in vergelijking met de buurlanden. Zo vielen er vorig jaar opnieuw 484 doden te betreuren op onze wegen. Om tegen 2030 het aantal verkeersdoden te halveren en tegen 2050 naar nul te brengen, wordt onder meer één van de belangrijkste oorzaken van ongevallen aangepakt: overdreven snelheid. Trajectcontroles zijn bijzonder efficiënt in het tegengaan van overdreven snelheid. Maar omwille van capaciteitstekort worden in ons land nog vaak tolerantiemarges en quota toegepast bij snelheidscontroles. Daarom werd in oktober gestart met een pilootproject op 7 snelwegen waarbij deze marges en quota volledig werden afgeschaft, met behoud van de technische correctie. De resultaten zijn duidelijk. De gemiddelde snelheid daalde er op korte tijd met 10km/u. Uit onderzoek van verkeersinstituut VIAS blijkt dat hierdoor het risico op dodelijke slachtoffers met meer dan 30% afneemt. Tegelijk kon de extra werkdruk ruimschoots opgevangen worden binnen de versterking van de betrokken diensten, die reeds volop bezig is. Vice-eersteminister en minister van Justitie Van Quickenborne wil daarom tegen de zomer de marges en quota op alle snelwegen afschaffen.
België is slechte leerling in de Europese klas
Vorig jaar vielen 484 doden te betreuren op de Belgische wegen. Hoewel dit reeds een verontrustend hoog aantal is, werd dit getemperd door de coronamaatregelen. In het laatste jaar voor corona liep de teller op tot 644 verkeersdoden. Daarmee doen we het beduidend slechter dan heel wat andere Europese landen. Vergelijken we de 43 Belgische verkeersdoden per miljoen inwoners met buurlanden Nederland (28) of Duitsland (31), dan zien we dat er nog heel wat werk aan de winkel is. Achter die statistieken schuilen immers pijnlijke drama’s. En dan hebben we het nog niet over het aantal gewonden in ons verkeer dat elk jaar voor meer dan 40.000 slachtoffers zorgt. Deze regering heeft zich daarom tot doel gesteld om het aantal verkeersdoden in ons land te halveren tegen 2030 en terug te dringen naar 0 tegen 2050.
Trajectcontroles voorkomen verkeersdoden
Een van de belangrijkste oorzaken van verkeersongevallen die de regering wil aanpakken is overdreven snelheid. Uit onderzoek van verkeersinstituut VIAS blijkt dat 1 op de 3 ongevallen met dodelijke afloop te wijten is aan overdreven snelheid. Een manier om het aantal verkeersdoden en gewonden terug te dringen, zijn trajectcontroles. Hierdoor wordt het aantal dodelijke verkeersongevallen met meer dan de helft verminderd (56%). Vaste snelheidscamera’s zorgen voor een vermindering van 20%. Dit is met name belangrijk op de snelwegen, waar de ongevallenernst nog steeds hoger ligt dan op andere wegen. In Wallonië ligt die bovendien dubbel zo hoog als op Vlaamse snelwegen. Het dient benadrukt te worden dat alle verkeersexperts het erover eens zijn dat ook in beperkte mate te snel rijden voor meer verkeersdoden zorgt. Zo leidt een verhoging van de gemiddelde snelheid met 1 km per uur tot 4% meer dodelijke verkeersongevallen.
Een van de manieren waarop het hoge aantal verkeersslachtoffers in ons land kan teruggedrongen worden, is door de trajectcontroles in ons land consequent en permanent in te zetten. Op vandaag is dit immers niet het geval.
Tolerantiemarges en quota afschaffen
Om de instroom van overtredingen te beheersen en de verwerkingscapaciteit niet te overschrijden worden op verschillende plaatsen tolerantiemarges of quota gehanteerd. Een tolerantiemarge voert een bijkomende snelheidsdrempel in voor het opstellen van een proces-verbaal. Die drempel ligt hierdoor aanzienlijk hoger dan de wettelijk toegestane snelheid. Quota beperken dan weer de toestroom van snelheidsovertredingen bij politie en parket door trajectcontroles slechts op bepaalde tijdstippen te activeren. In ons land worden tolerantiemarges toegepast in Wallonië en Brussel, terwijl in Vlaanderen quota worden toegepast.
Het spreekt evenwel voor zich dat het niet consequent en permanent toepassen van snelheidscontroles nefast is voor de verkeersveiligheid. Minister Van Quickenborne wil deze daarom gefaseerd afschaffen. Om de impact hiervan beter te kunnen inschatten, werd in oktober gestart met een proefproject waarbij op 7 plaatsen de quota en tolerantiemarges werden afgeschaft. De wettelijk voorziene technische correctie blijft hierbij voor alle duidelijkheid behouden.
Pilootproject boekt veelbelovende resultaten
Het doel van dit proefproject was om een aantal effecten beter in kaart te brengen. De belangrijkste focus was uiteraard om te zien wat het effect is op het rijgedrag op deze plaatsen. Daarnaast werd ook nagegaan wat de impact was op de verwerkingscapaciteit.
Bij het pilootproject werden voor trajectcontroles op 5 snelwegen in het Waals gewest de tolerantiemarges afgeschaft en op 2 Vlaamse autosnelwegen de quota. Waar bestuurders op de 5 Waalse trajecten vroeger pas geflitst werden aan een werkelijke snelheid vanaf 141 km/u na technische correctie, is dat sinds oktober vanaf 129 km/u. Op de 2 Vlaamse trajecten werkten de trajectcontroles voortaan permanent in plaats van slechts twee weken per maand, de snelheid waarbij geflitst wordt, bleef onveranderd.
Kijken we naar de stijging in het aantal vastgestelde overtredingen, dan zien we dat het afschaffen van de quota voor een verdubbeling van de pakkans zorgt. Dit ligt voor de hand aangezien de trajectcontroles nu permanent actief zijn waar dit voorheen slechts de helft van de tijd was. Op de Waalse snelwegen leidt de afschaffing van de tolerantiemarges tot 5 keer meer snelheidsovertredingen die vastgesteld worden. Dit wijst erop dat op plaatsen waar tolerantiemarges werden toegepast consequent te snel wordt gereden. In totaal zijn circa 30.000 extra boetes uitgeschreven tijdens het pilootproject. Deze stijging is slechts tijdelijk. We weten uit ervaring op andere plaatsen dat in minder dan een jaar tijd het aantal vastgestelde overtredingen terugkeert naar het oude peil omdat mensen hun rijgedrag aanpassen en de snelheid matigen.
De aanpassing van het rijgedrag is uiteraard het belangrijkste doel van deze aanpak. En de vastgestelde resultaten overstijgen alle verwachtingen. Waar de tolerantiemarges afgeschaft zijn daalde de gemiddelde gecorrigeerde snelheid van 130 naar 120 kilometer per uur. Dat is een enorme vooruitgang voor de verkeersveiligheid. Uit onderzoek van verkeersinstituut VIAS blijkt dat dit het risico op dodelijke slachtoffers met meer dan 30% doet afnemen. Dit niet alleen omdat de remafstand aanzienlijk korter is, maar ook omdat de verschillen in snelheden tussen verschillende bestuurders (een belangrijke oorzaak van ongevallen) minder groot is.
Extra capaciteit
Om die veelbelovende resultaten ook in de rest van het land te kunnen boeken, moeten politie en parket die extra dossiers kunnen verwerken. In het kader van een ruimere investering in verkeersveiligheid worden de betrokken partners momenteel fors versterkt. In de Gewestelijke Verwerkingscentra (GVC’s) van de federale politie, die instaan voor het opstellen van de pv’s, worden in 2022 58 extra krachten voorzien door minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden. In 2021 werden reeds 36 medewerkers aangeworven.
Ook minister van Justitie Van Quickenborne investeert fors in een betere werking van en meer mensen voor justitie. Zo staat een nationaal parket voor de verkeersveiligheid in de steigers, dat instaat voor een uniforme administratieve afhandeling van de eenvoudige verkeersboetes. Dit nieuwe parket zal bestaan uit 48 medewerkers onder leiding van een procureur. De eerste mensen zijn reeds aangeworven en sinds 1 april is de operationele opstart begonnen, om deze zomer de eerste dossiers te verwerken. Zo kunnen de politieparketten zich meer toeleggen op zware overtredingen zoals zeer hoge snelheden, zware alcoholintoxicatie, druggebruik en ongevallen. Hun werking wordt versterkt met 56 extra mensen tegen het einde van dit jaar. Daarvan zijn er momenteel reeds 50 aan de slag. Ook de politierechtbanken worden versterkt met 36 extra krachten onder wie 10 politierechters. 28 van deze plaatsen zijn reeds ingevuld.
Invoeren op alle snelwegen
Minister Van Quickenborne wil daarom tegen deze zomer overgaan tot de volledige afschaffing van de tolerantiemarges en quota voor alle actieve trajectcontroles op de snelwegen: “De extra mensen worden volop aangeworven om de bijkomende werklast op te vangen. Deze zomer zal ook het nationaal parket voor de verkeersveiligheid reeds de eerste dossiers kunnen verwerken en zo de politieparketten ontlasten. ”
Vincent Van Quickenborne, vice-eersteminister en minister van Justitie: “Bijna 500 verkeersdoden in 2021 is een getal om van achterover te vallen. Achter die statistieken gaan hartverscheurende drama’s schuil. Niemand wil een geliefde, een familielid of een vriend verliezen. Door quota’s en tolerantiemarges af te schaffen, kunnen we de gemiddelde snelheid op snelwegen doen dalen van 130 km/u naar 120 km/u. Dat alleen al is goed voor meer dan 30% minder risico op dodelijke slachtoffers op die snelwegen. Deze zomer voeren we dit in op alle snelwegen. Voor Vlaanderen betekent dit dat er aan dezelfde snelheid geflitst wordt als voorheen, maar dat de trajectcontroles voortaan permanent de overtredingen zullen vaststellen waar dit vroeger vaak slechts de helft van de tijd gebeurde. In Wallonië verdwijnen de tolerantiemarges op de snelwegen.”
Annelies Verlinden, minister van Binnenlandse Zaken: “Het aantal dodelijke en zwaargewonde slachtoffers op onze wegen moet verder omlaag. Dit kan als we samenwerken. Daarom maken zowel justitie als de politie hier een prioriteit van. Door in te zetten op trajectcontroles en een capaciteitsuitbreiding bij de Federale Wegpolitie, kunnen we sneller ingrijpen en snelheidsduivels effectiever bestraffen. Deze aanpak moet de noodzakelijke mentaliteitswijziging versnellen. Te snel rijden is niet onschuldig. Nooit.”
Perscontact:
Sander Maenhoudt
Woordvoerder minister Van Quickenborne
+32 484 29 77 37